Πώς άλλαξαν οι ηλικίες μητρότητας στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες;

Ήταν κάποτε που αν δεν είχες παιδί μέχρι τα 25, σε ρωτούσαν αν έχεις κάποιο πρόβλημα. Τώρα, στα 25 νιώθεις ότι μόλις τελείωσες την εφηβεία σου. Τι άλλαξε λοιπόν;

Η μητρότητα στην Ελλάδα έχει αλλάξει πρόσωπο κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οι ηλικίες, οι συνθήκες, οι επιλογές και οι ρυθμοί έχουν μετατοπιστεί. Πλέον δεν είναι ασυνήθιστο να γίνεις μαμά στα 35 ή και στα 40. Είναι η “καθυστερημένη μητρότητα” αποτέλεσμα επιλογής ή αναγκαστικής προσαρμογής; 

Πόσο έχει αλλάξει η μέση ηλικία της πρώτης γέννας;

Δεκαετία / Έτος	Μέση ηλικία πρώτης γέννας	Παρατηρήσεις
1980	~26.1 ετών	Η πλειονότητα των γυναικών γεννούσαν στα 20–24.
1990	~27.5 ετών	Σταδιακή αύξηση της ηλικίας.
2000	~28.5 ετών	Μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία.
2010	~30.0 ετών	Οικονομική κρίση και κοινωνικές αλλαγές.
2017	~31.5 ετών	Η ηλικιακή ομάδα 30–34 κυριαρχεί πλέον.
2020	~30.7 ετών	Σταθεροποίηση σε υψηλότερα επίπεδα.

Η Ελλάδα είναι πλέον στην τρίτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση στη μέση ηλικία μητρότητας, με τις γυναίκες να γίνονται μαμάδες για πρώτη φορά στα 31,6 έτη (στοιχεία Eurostat, 2021). Η τάση αυτή δεν αφορά μόνο τις πόλεις, αλλά συμβαίνει σε όλη τη χώρα, και εντείνεται όσο περνούν τα χρόνια.

Γιατί καθυστερούν οι γυναίκες να γίνουν μητέρες;

• Εκπαίδευση και καριέρα: Οι γυναίκες αφιερώνουν περισσότερα χρόνια στην εκπαίδευση και την επαγγελματική τους εξέλιξη.

• Οικονομική αβεβαιότητα: Η οικονομική κρίση και το κόστος ζωής κάνουν πολλούς να αναβάλλουν τη δημιουργία οικογένειας.

• Κοινωνικές αλλαγές: Αλλάζει η αντίληψη για την κατάλληλη ηλικία να γίνεις μητέρα, με μεγαλύτερη αποδοχή στις μεγαλύτερες ηλικίες.

• Ιατρική πρόοδος: Νέες τεχνολογίες δίνουν τη δυνατότητα να καθυστερήσει η μητρότητα με ασφάλεια.

Είναι γεγονός, πως η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή έχει ανοίξει νέους δρόμους: πάνω από το 30% των προσπαθειών εξωσωματικής γονιμοποίησης στην Ελλάδα γίνονται από γυναίκες 40–44 ετών, σύμφωνα με στοιχεία από ιδιωτικές μονάδες. 

Ένα παράδειγμα που προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον ήταν το 2016, όταν μια Ελληνίδα γυναίκα έγινε μητέρα στα 67 της χρόνια με εξωσωματική γονιμοποίηση. Μπορεί να πρόκειται για ακραία περίπτωση, όμως φανερώνει πώς έχουν διευρυνθεί τα όρια: βιολογικά, κοινωνικά και πολιτισμικά.

Η στιγμή που θα επιλέξει η κάθε γυναίκα να γίνει μητέρα είναι μία προσωπική απόφαση, η οποία μπορεί να εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Η απόφαση της μητρότητας πρέπει να είναι συνειδητή και όχι επιπόλαιη ή λόγω κοινωνικών στερεοτύπων. Αυτό είναι ίσως το πιο ωραίο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στα παιδιά μας  και στον εαυτό μας.

📌 Πηγές:

• ΕΛΣΤΑΤ (γεννήσεις ανά ηλικιακή ομάδα)

• CIA World Factbook (2020)

• Eurostat (fertility rates by age group)